Thời Tần Thủy Hoàng, Phạm Tăng làm ẩn sĩ không tham gia việc chính trị. Sử ký chép rằng ông "xưa nay ở nhà, thích mưu kế lạ". Ông chỉ bắt đầu xuất hiện trên chính trường từ năm 208 TCN.

Tháng 7 năm 209 TCN thời Tần Nhị Thế, Trần Thắng khởi nghĩa ở làng Đại Trạch, đánh đến đất Trần thì xưng làm Trương Sở vương. Trong số các lực lượng hưởng ứng Trần Thắng đánh Tần có Hạng Lương là con của danh tướng Hạng Yên nước Sở cũ, cùng cháu là Hạng Vũ.

Hàng loạt chư hầu cũ thời Chiến Quốc được tái lập chống Tần nhưng không hợp tác với Trần Thắng nên Trần Thắng nhanh chóng bị quân Tần đánh bại và bị giết chết vào tháng 12 năm 208 TCN. Hạng Lương xây dựng lực lượng lớn mạnh ở Giang Đông, vượt sông Trường Giang tiến về phía tây. Khi chưa biết Trần Thắng chết, Hạng Lương ra sức chống lại Sở giả vương mới là Cảnh Câu vì cho rằng Cảnh Câu phản Trần Thắng và giết chết Cảnh Câu.

Hạng Lương nghe tin Trần Vương đã chết thật, bèn gọi các biệt tướng họp ở đất Tiết để bàn bạc. Bấy giờ Phạm Tăng đã 70 tuổi, ông tìm đến gặp Hạng Lương và nói với Hạng Lương:

Trần Thắng thua là phải lắm. Trong sáu nước bị Tần diệt thì nước Sở là vô tội nhất. Từ khi vua Hoài Vương vào đất Tần rồi không về nữa[1], người Sở vẫn còn thương xót ông cho đến ngày nay. Vì vậy Sở Nam Công nói: "Nước Sở dù chỉ còn ba hộ, nhưng tiêu diệt nhà Tần, chính là nước Sở"[2]. Nay Trần Thắng khởi sự không lập con cháu vua Sở mà tự lập làm vương thì tình thế không thể lâu dài được. Bây giờ ngài khởi nghĩa ở Giang Đông, các tướng nước Sở kéo đến theo ngài như ong về tổ, là vì nhà ngài đời đời làm tướng nước Sở, họ cho rằng ngài có thể lập lại con cháu vua Sở làm vua.

Hạng Lương cho là phải, bèn tìm người cháu của Sở Hoài Vương tên là Tâm, đang chăn dê cho người ta, lập làm vua Sở, cũng lấy hiệu là Sở Hoài Vương để thỏa lòng mong mỏi của dân chúng.